بررسی تاثیر آموزش فعالیت های مردمی و محیط بر آگاهی و عملکرد در کنترل لیشمانیوز جلدی مرطوب

منو

" بررسی تاثیر آموزش فعالیت های مردمی و محیط بر آگاهی و عملکرد در کنترل لیشمانیوز جلدی مرطوب "
/ محمدرضا حمدی

زبان متن نوشتاري يا گفتاري و مانند آن	:	فارسی
نوع ماده	:	طرح تحقیقاتی/ پروژه فارسی
شماره شناسایی	:	51376
شماره مدرک	:	‭ط۳۱۲۹‬
نام شخص به منزله سر شناسه - (مسئوليت معنوي درجه اول )	:	حمدی، محمدرضا، مجری طرح
عنوان و نام پديدآور	:	بررسی تاثیر آموزش فعالیت های مردمی و محیط بر آگاهی و عملکرد در کنترل لیشمانیوز جلدی مرطوب [طرح تحقیقاتی]/ محمدرضا حمدی؛ همکاران: پرستو گلشیری، اکبر حسن‌زاده، حسنعلی ماندگار، کورش امینیان، حمید حمدی
وضعيت نشر و پخش و غيره	:	اصفهان : دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، معاونت پژوهشی و فناوری ، ‭۱۳۹۱‬.
مشخصات ظاهري	:	‮‭۴۵‬ص.‬: جدول
يادداشتهاي مربوط به نشر، بخش و غيره	:	چاپی
يادداشتهاي مربوط به خلاصه يا چکيده	:	انواع لیشمانیوزها بیماریهای انگلی هستند و از طریق نیش پشه‌های خاکی در بین جانوران میزبان انتقال داده می‌شوند. در اکثر لیشمانیوزها انسان به عنوان میزبان اتفاقی وارد چرخه انتقال عفونت قرار می‌گیرد و مبتلا به بیماری می شود. گزارش موارد بیماری به سازمان های بین المللی نشان می‌دهد که حدود‭ ۹۰ ‬درصد موارد انتقال در چند کشور جهان اتفاق می افتد و کشور جمهوری اسلامی ایران یکی از این گروه کشورها می‌باشد. علیرغم برنامه های مدیریت کنترل لیشمانیوزها در جهان به علت عوامل متعددی از قبیل افزایش جمعیت حساس، احداث شهرک‌ها و گسترش مناطق مسکونی و صنعتی در کانون های طبیعی بیماری، مهاجرت، عملیات نظامی، بیماری در حال گسترش می‌باشد. شیوع لیشمانیوزها و بروز اپیدمی متعدد منجر به وارد آمدن زیان های بهداشتی و اقتصادی غیر قابل جبرانی به جوامع در معرض ابتلا می گردد و شیوع بیماری در جوامع فقیر نشین منجر به فقر بیشتر می‌گردد. لذا کنترل لیشمانیوزها به عنوان یکی از شش بیماری انگلی مهم مورد حمایت برنامه های کنترل سازمان های بهداشتی قرار دارد. کنترل و پیشگیری انواع لیشمانیوزها براساس عوامل اپیدمیولوژیک و اپیزوتولوژیک در کانون‌های متفاوت با کاربرد شیوه‌های اختصاصی و محلی می‌توانند موثر واقع شوند. ولی همانند اکثر بیماری‌های منتقله توسط ناقلین حذف جمعیت ناقلین و مخازن طبیعی بیماری در جوامع مسکونی نتایج بسیار مطلوبی در کاهش موارد انتقال بیماری به همراه داشته است. اجرای این روش های کنترل و پیشگیری به صورت برنامه های عمومی و سراسری کنترل ناقلین تدوین می‌شوند و نیاز به صرف هزینه های سنگین دارد که دولتها عهده دار تامین بودجه مورد نیاز می باشند ولی تامین بودجه سنگین عملیات سراسری حتی برای سازمان های دولتی خالی از اشکال نبوده و معمولا امکان پذیر نمی باشد. لذا به منظور عملی شدن برنامه‌های سراسری کنترل بیماری در کشور سوق دادن شیوه‌های اعمال مدیریت کنترل ناقلین به طرف برنامه های عمومی و مشارکت مردمی به منظور کاهش جدی هزینه ها ضرورت دارد اولین اقدام برنامه ریزان و مسئولین بهداشتی در اجرای برنامه های مردمی و مشارکت عمومی در کنترل این قبیل بیماری‌ها تدوین و تدارک برنامه های آموزشی برای ساکنین می باشد که خود مستلزم تعیین سطح آگاهی جمعیت هدف و شناسایی نیازهای آموزشی جهت آماده سازی مردم به منظور شرکت در برنامه‌ها و انجام فعالیت‌ها می‌باشد. در مطالعه حاضر آگاهی اولیه ساکنین در معرض ابتلا به لیشمانیوز جلدی و نیازهای آموزشی آنان در کانون بیماری شناسایی و تعیین گردید .سپس با ترتیب دادن برنامه‌های آموزشی، شیوه مشارکت مردمی در کنترل و پیشگیری لیشمانیوز به مرحله اجرا گذاشته شد. اثرات فعالیت های مردمی در برنامه مدیریت کنترل ناقلین با مقایسه موارد جدید انتقال بیماری در کانون مداخله با کانون شاهد و همچنین با موارد قبل از مداخله مورد ارزشیابی قرار گرفت. این مطالعه تجربی- توصیفی با اعمال مدیریت در محیط و کاهش جمعیت ناقلین و مخازن طبیعی لیشمانیوز جلدی مرطوب با هدف کاربرد برنامه های مشارکت مردمی در کنترل و پیشگیری و کاهش موارد انتقال بیماری انجام شد. دو کانون لیشمانیوز از کانون های جدید تحت پوشش مرکز بهداشت شماره یک شهرستان اصفهان به عنوان محل مطالعه تحت برنامه های آگاهی سنجی ، آموزش و مشارکت اهالی در فعالیت‌های مدیریت کنترل بیماری قرار گرفت. تعداد‭ ۸۸ ‬نفر از ساکنین کانون مداخله به روش آماری به عنوان حجم نمونه تحت آگاهی سنجی اولیه و آگاهی سنجی بعد از آموزش و عملکرد سنجی قرار گرفتند. تعیین آگاهی با تعداد‭ ۲۰ ‬پرسش در یک پرسشنامه همراه با پرسشگر در زمینه سالک و روشهای کنترل و پیشگیری در دو مرحله انجام شد. یکبار قبل از اجرای برنامه‌های آموزشی در خصوص بیماری و شیوه‌های کنترل و برای مرتبه دوم بعد از ترتیب یافتن جلسات آموزشی. پس از شرکت اهالی در طرح مداخله ای کنترل بیماری عملکرد سنجی آنان هم تعیین گردید. مداخله از طریق کنترل جمعیت جوندگان مخزن طبیعی بیماری و تخریب لانه های جوندگان به منظور حذف منابع تولید ناقلین و کاهش جمعیت پشه های خاکی در اطراف مناطق مسکونی کانون مداخله انجام شد .جمعیت ساکنین هر دو کانون مداخله و شاهد به طور‭ ۱۰۰ ‬درصد جهت تعیین موارد انتقال جدید بیماری تحت کنترل قرار داده شدند. به این ترتیب موارد جدید انتقال در کانون مداخله با قبل از مداخله و با موارد کانون شاهد مقایسه آماری و اثر بخشی روش مورد ارزشیابی قرار گرفت. تعداد‭ ۸۸ ‬نفر از ساکنین منطقه مورد مطالعه براساس فرمول آماری به عنوان حجم نمونه مطالعه آگاهی سنجی نسبت به شناخت لیشمانیوز جلدی و روشهای کنترل و پیشگیری با هدف مشارکت در فعالیت های مداخله‌ای کنترل بیماری شرکت داده شدند. این افراد‭ ۳۶/۴ ‬درصد مرد و‭ ۶۳/۶ ‬درصد زنان بودند. میانگین سنی آنان با انحراف معیار‭ ۱۲/۲۸۷۲ ‬سن‭ ۲۸/۵ ‬سال به دست آمد. اکثر نمونه‌ها‭ ۳۷/۵ ‬درصد دانش‌آموزان مشغول به تحصیل،‭ ۲۳/۹ ‬درصد شغل قالی بافی و‭ ۱۹/۳ ‬درصد شغل کشاورزی داشتند. افراد مورد مطالعه‭ ۳۷/۵ ‬درصد سواد در حد خواندن و نوشتن و حداقل‭ ۳/۴ ‬درصد تحصیلات عالی و بقیه در رده‌های تحصیلی راهنمایی تا متوسطه قرار داشتند. نتایج آگاهی سنجی اولیه شرکت کنندگان به شناخت لیشمانیوز جلدی و روشهای کنترل و پیشگیری نشان داد حداقل نمره‭ ۳ ‬و حداکثر نمره‭ ۱۴ ‬از‭2۲۰‬ نمره آگاهی سنجی را کسب کرده‌اند. میانگین نمره شناخت با انحراف معیار‭ ۲/۱۴۵۹ ‬نمره‭ ۸/۹ ‬محاسبه گردید. نمرات کسب شده حداکثر‭ ۸۰/۷ ‬درصد مربوط به شناخت بیماری لیشمانیوز و حداقل صفر درصد افراد در خصوص علت ایجاد بیماری در انسان بوده است. در آگاهی سنجی مجدد که بعد از ترتیب دادن جلسات آموزشی انجام شد سطح دانش و آگاهی شرکت کنندگان بطور قابل توجهی افزایش یافت . به طوری که شناخت علت ایجاد سالک از صفر به‭ ۵۴/۴ ‬درصد افراد افزایش داشته است. نتایج نشان می دهد که حداقل دانش موجود هم مربوط به شناخت بیماری می باشد. به طور کلی دانش و آگاهی عمومی میانگین نمره‭ ۸/۹ ‬از بیست نمره محاسبه شد. جمعا در منطقه مورد مطالعه‭ ۱۰۹ ‬نفر موارد انتقال جدید لیشمانیوز اتفاق افتاد. در سال قبل از مداخله‭ ۴۵ ‬نفر به سالک مبتلا شدند و در سال مداخله موارد بیماری به‭ ۶۴ ‬نفر افزایش یافت و نشان می دهد که بیماری در کانون مورد مطالعه و در منطقه در حال گسترش و افزایش می باشد. ولی تعداد موارد بیماری در کانون مورد مداخله از‭ ۲۹ ‬مورد به‭ ۲۱ ‬مورد کاهش یافت در حالیکه در کانون شاهد تعداد بیماران از‭ ۱۶ ‬نفر در سال قبل به‭ ۴۳ ‬نفر در سال مداخله افزایش داشت. بنابراین اثر آموزش و مشارکت مردم به وضوح در کنترل بیماری موثر واقع شده است. الگوی توزیع فراوانی مبتلایان به سالک در ماههای سال نشان می دهد که لیشمانیوز جلدی از نوع مرطوب در منطقه و کانون مورد مطالعه شیوع دارد و اکثر موارد بیماری در ماههای مهر و آباان گزارش می شوند .از طرفی توزیع سنی مبتلایان در هر دو کانون در گروه های کم سن و سال اتفاق افتاده و حداکثر‭ ۵۳ ‬درصد مبتلایان زیر‭ ۵ ‬سال سن دارند و نتیجه گرفته می شود بیماری در منطقه مستقر و به شکل بومی در آمده است. افراد مسن تر به علت ابتلا به بیماری و یا تماس های مکرر با انگل عامل بیماری در طی سالهای قبل ایمنی نسبی کسب کرده اند و لذا افراد در معرض ابتلا یا جمعیت حساس افراد که سن و سال می باشند
اصطلاحهاي موضوعي کنترل نشده	:	لیشمانیاز جلدی- پیشگیری و کنترل
	:	دانش، نگرش، عملکرد
	:	آگاهی
	:	Leishmaniasis, Cutaneous
	:	Knowledge, Attitude, Practice
	:	Awareness
نام شخص - ( مسئوليت معنوي درجه دوم )	:	گلشیری، پرستو، همکار طرح
	:	حسن‌زاده، اکبر، همکار طرح
	:	ماندگار، حسنعلی ، همکار طرح
	:	امینیان، کورش، همکار طرح
	:	حمدی، حمید، همکار طرح
نام تنالگان - (مسئوليت معنوي درجه دوم )	:	دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، معاونت پژوهشی و فناوری
مبدا اصلي	:	IRدانشگاه علوم پزشکی اصفهان
وضعيت انتشار	:	p
مجری طرح(حقیقی)	:	محمدرضا حمدی
منبع تامین اعتبار	:	معاونت پژوهشی و فناوری
کد پروژه	:	‭۱۸۵۱۰۷‬
تاریخ اتمام	:	‭1391/12/01‬
تاریخ شروع	:	‭1385/10/06‬