مدل‎های عاملی آمیخته چند سطحی با متغیرهای پیش‏بینی کننده آشکار و پنهان و کاربرد آن در تحلیل داده‎های...

منو

" مدل‎های عاملی آمیخته چند سطحی با متغیرهای پیش‏بینی کننده آشکار و پنهان و کاربرد آن در تحلیل داده‎های پزشکی "
زهرا حیدری آوات فیضی، حمیدرضا روح افزا

نام مرکز	:	دانشگاه علوم پزشکی اصفهان
نوع مدرک	:	پایان نامه فارسی
زبان مدرک	:	فارسی
شماره رکورد	:	114467
شماره مدرک	:	‭ت۱۸۷۳۴‬
سرشناسه	:	‏حیدری، ، زهرا ‏
عنوان	:	مدل‎های عاملی آمیخته چند سطحی با متغیرهای پیش‏بینی کننده آشکار و پنهان و کاربرد آن در تحلیل داده‎های پزشکی
نویسنده	:	زهرا حیدری
استاد راهنما	:	آوات فیضی، حمیدرضا روح افزا
محل تحصیل	:	دانشکده بهداشت
سال تحصیل	:	۱۳۹۶
مقطع تحصیلی	:	دکتری تخصصی
رشته تحصیلی	:	آمارزیستی
صفحه شمار	:	۲۱۱ص.
يادداشت	:	طرح تحقیقاتی شماره: 394832
يادداشت	:	الکترونیکی
چکيده	:	مقدمه: "مدل‏های متغیر پنهان" به عنوان رویکردی در پرداختن به متغیرهایی که مستقیم قابل اندازه‏گیری نیستند مطرح شده‏اند. برخی از مدل‎های آماری، وقتی مناسب هستند که جامعه مورد مطالعه، یک جمعیت همگن باشد، امّا منابعی موجب ناهمگنی در جامعه شده که می‏توانند مشاهده شده یا غیر قابل مشاهده (پنهان) باشد. اگر منابع ناهمگنی جامعه مشاهده شده باشد، روش‎های مربوط به گروه‎های چندگانه و چنانچه مشاهده شده نباشد، رویکردهایی در حوزه مدل‏های متغیرهای پنهان همچون تحلیل کلاس پنهان و مدلهای عاملی آمیخته استفاده می‏شوند. مدل عاملی آمیخته ترکیبی از مدل عاملی و مدل کلاس پنهان است که در برگیرنده هر دو نوع متغیر پنهان پیوسته و گسسته می‏باشد. با توجه به اهمیت و امکان وجود ساختارهای سلسله مراتبی در داده‏ها، بسط این نوع مدل‏ها در وضعیت چندسطحی با عنوان "مدل عاملی آمیخته چندسطحی"، اخیراً مورد توجه قرار گرفته‏اند. در پژوهش حاضر، مدل عاملی آمیخته هم در ساختار تک سطحی از طریق ورود متغیرهای پیش‏بین پنهان و هم در ساختار چندسطحی از طریق ورود متغیرهای پیش‏بین پنهان و آشکار تعمیم داده شده است.مواد و روش‏ها: مدل عاملی آمیخته در وضعیت تک سطحی با متغیرهای پیش‏بین پنهان جهت تحلیل مجموعه داده‏های سپاهان به منظور تعیین ارتباط ناخوشی‎های روانی (به عنوان پیش‏بین پنهان) و اختلالات روان‏تنی در بزرگسالان شهر اصفهان مورد استفاده قرار گرفت. تعمیم مدل عاملی آمیخته با پیش‏بین مشهود و همچنین با پیش‏بین پنهان با لحاظ ساختار چندسطحی داده‏ها جهت تحلیل داده‎های پروژه کارخانه ذوب آهن اصفهان با هدف ارزیابی ارتباط الگوهای غذایی (به عنوان پیش‏بین‏های پنهان) با ناخوشی‏های روانی (افسردگی، اضطراب و پریشانی روانی) مورد استفاده قرار گرفت. سه تعمیم از مدل عاملی آمیخته چند سطحی شامل تأثیر متغیرهای پیش‏بین "مشهود"، تأثیر متغیرهای پیش‏بین "پنهان" و "ترکیبی از متغیرهای پیش‏بین مشهود و پنهان" بر متغیرهای پاسخ آشکار و پنهان سطوح مختلف (واحدهای سطح پائین و بالا) جهت تحلیل مجموعه داده‏های چندسطحی مطالعه جامع سالمندی اصفهان با هدف تعیین عوامل تبیین کننده اضطراب سالمندان مورد استفاده قرار گرفت. از روش حداکثر درستنمایی به منظور برآورد پارامترهای مدل‏های پیشنهادی استفاده شد. به منظور ارزیابی کفایت مدل‏های پیشنهادی و مقایسه مدل‏های با و بدون متغیرهای پیش‏بین، از معیارهای مختلفی مانند BIC، AIC، آماره‏های باقی‏مانده دو متغیره (BVR)، خطای رده‏بندی و آنتروپی استفاده شد. برازش مدل‏های پیشنهادی توسط نرم افزارهای LatentGOLD و MPlus انجام گرفت.یافته‏ها: در تعیین ارتباط ناخوشی‎های روانی و علائم روان‏تنی، تحلیل‏های مقدماتی (تحلیل عاملی و تحلیل کلاس پنهان) روی علائم روان‏تنی، وجود یک ساختار پنهان چهار عاملی و دو یا سه کلاس پنهان را مبتنی بر معیارهای نیکوئی برازش و تفسیرپذیری نتایج پیشنهاد داد؛ اما مدل عاملی آمیخته مبتنی بر تحمیل قیود مختلف و بر اساس پائین بودن معیار BIC و بالا بودن شاخص آنتروپی، یک ساختار پنهان چهار عاملی و دو کلاسه در علائم روان‏تنی را مورد تائید قرار داد. در یک فرایند یک مرحله‏ای مدل عاملی آمیخته به منظور تعیین ارتباط ناخوشی‏های روانی (پیش‏بین پنهان) با نیم‏رخ علائم روان‏تنی، برازش یافت و ارتباطات مثبت و معنی‏دار بین پیش‏بین پنهان روانی و نیم‏رخ اختلالات روان‏تنی مشاهده شد. به منظور تعیین ارتباط الگوهای غذایی (به عنوان پیش‏بین‏های پنهان) با نیم‏رخ پنهان مشکلات روانی کارکنان ذوب آهن، برازش مقدماتی تحلیل کلاس پنهان، وجود یک ساختار پنهان 2 تا 4 کلاسه را بر اساس معیارهای نیکوئی برازش و تفسیرپذیری نتایج، پیشنهاد کرد امّا برازش مدل عاملی آمیخته (با و بدون لحاظ ساختار چندسطحی داده‏ها)، وجود ساختار تک عاملی-دوکلاسه بر اساس ناخوشی‏های روانی را تایید نمود. در نهایت برازش مدل عاملی آمیخته با پیش‏بین پنهان در وضعیت چندسطحی (شغل به عنوان واحد سطح بالا) عامل افزایش خطر بودن الگوهای غذایی غربی و سنتی و محافظتی بودن الگوی غذایی سالم را برای مشکلات روانی نشان داد. در تعیین عوامل تبیین کننده اضطراب سالمندان شهر اصفهان، اجرای مدل عاملی آمیخته چندسطحی روی آیتم‏های مختلف مقیاس اضطراب، مبتنی بر پائین بودن خطای رده‏بندی، بالا بودن شاخص آنتروپی و تفسیرپذیر بودن نتایج، یک ساختار پنهان دو کلاسه تائید گردید. پس از عنوان‏گذاری مناسب دو کلاس، برازش مدل عاملی آمیخته چندسطحی با پیش‏بین‏های مشهود و پنهان مختلف انجام گرفت. ورود متغیرهای کمکی (به ویژه پیش‏بین پنهان و پیش‏بین مشهود سطح بالا) منجر به بهبود کفایت مدل در مقایسه با مدل بدون متغیر کمکی شد؛ همچنین نتایج نشان داد که وجود اثر متغیر پیش‏بین مشهود (سوء تغذیه) بر تخصیص گروه‏ها (واحدهای سطح بالا) به کلاس‏های پنهان، از لحاظ معیارهای نیکوئی برازش منجر به بهبود مدل‏ها (کاهش BIC و خطای رده‏بندی و افزایش آنتروپی) شد.نتیجه‏گیری: مدل‏های پیشنهادی در رساله حاضر، از طریق تلفیق تحلیل کلاس پنهان (مبتنی بر متغیرهای پنهان گسسته)، تحلیل عاملی (مبتنی بر متغیرهای پنهان پیوسته) و مدل‏های رگرسیونی (اعم از تک سطحی یا چندسطحی) در قالب فرایندی تک مرحله‏ای منجر به گسترش کارکرد و افزایش انعطاف‏پذیری مدل عاملی آمیخته در ساختار تک سطحی و چندسطحی می‏شود. ورود متغیرهای پیش‏بین در مدل‏های عاملی آمیخته، علاوه بر ایجاد امکان ارتباط‏سنجی آنها با متغیرهای پاسخ مشهود و پنهان مختلف (درکلاس‏های پنهان)، منجر به بهبود مدل در مقایسه با مدل بدون متغیر کمکی می‏شود. هر چند تعمیم‏های پیشنهادی در رساله حاضر باعث افزایش پیچیدگی این مدل‏ها و افزایش تعداد پارامترها می‏شود، امّا گستره کاربری آنها را بطور قابل توجهی افزایش می‏دهد چنانچه کارکرد آنها روی سه مجموعه داده واقعی نشان داده شد.
توصیفگر	:	تحلیل عاملی
	:	تحلیل کلاس پنهان
	:	مدل آمیخته متناهی
	:	مدل عاملی آمیخته
	:	داده‏های چند سطحی
	:	مدل‎های چند سطحی
	:	and multilevel models
	:	multilevel data
	:	factor mixture mode
	:	finite mixture model
	:	latent class analysis
	:	factor analysis
شناسه افزوده	:	‏‏‏ فیضی‏، آوات
	:	‏روح افزا، حمیدرضا ‏
عنوان ترجمه شده توسط فهرست نویس	:	Multilevel Mixture Factor Models with Observed and Latent Predictors and It’s Application for Analyzing Medical Data